Ο Ερντογάν έχει στρατηγική. Η Ελλάδα έχει; Και, αν ναι, πώς σχεδιάζει να αντιμετωπίσει τη γειτονική χώρα σε περίπτωση που πάρει μια θέση μόνιμου μέλους στο νέο Σ.Α. του ΟΗΕ;
Του Σάββα Καλεντερίδη
Ο Μεγάλος Πόλεμος, που πήρε το όνομα Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος λίγο πριν από το ξέσπασμα του Β΄ Πολέμου, άρχισε στις 28 Ιουλίου 1914 και περατώθηκε στις 11 Νοεμβρίου 1918. Τον Ιανουάριο του 1919 ξεκίνησε το Συνέδριο Ειρήνης των Παρισίων, όπου οι πρωθυπουργοί και υπουργοί Εξωτερικών των νικητών του πολέμου, ήτοι Γαλλίας, Αγγλίας, Ιταλίας, ο πρόεδρος και υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ και δύο εκπρόσωποι της Ιαπωνίας διαπραγματεύτηκαν τους όρους των συνθηκών που καθόρισαν το μέλλον των ηττημένων. Στο πλαίσιο αυτό υπεγράφη η Συνθήκη των Βερσαλλιών, που αφορούσε τη Γερμανία, του Αγίου Γερμανού, που αφορούσε τη νεοϊδρυθείσα Δημοκρατία της Αυστρίας, του Νεϊγί, που αφορούσε τη Βουλγαρία, του Τριανόν, που αφορούσε την επίσης νεοϊδρυθείσα Δημοκρατία της Ουγγαρίας, και των Σεβρών, που αφορούσε την ηττημένη και υπό διάλυση Οθωμανική Αυτοκρατορία.
Ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος μετά τις προαναφερθείσες συνθήκες οδήγησε στην ίδρυση της Κοινωνίας των Εθνών, στο Παρίσι, ύστερα από πρωτοβουλίας των ΗΠΑ. Η Κοινωνία των Εθνών υπήρξε η πρώτη προσπάθεια των μεγάλων δυνάμεων να δημιουργήσουν έναν μηχανισμό ο οποίος θα εξασφάλιζε, μεταξύ άλλων, «τον αφοπλισμό, την πρόληψη του πολέμου μέσω της συλλογικής ασφάλειας, τη διευθέτηση των διαφορών μεταξύ των χωρών μέσω των διαπραγματεύσεων και της διπλωματίας, και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής παγκόσμια».
Οι αδυναμίες που είχε η Κοινωνία των Εθνών να επιβάλει την εφαρμογή των αποφάσεών της οδήγησαν στον επόμενο μεγάλο πόλεμο, τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο οποίος ξεκίνησε το 1939 και περατώθηκε το 1945.
Χαρακτηριστικό είναι ότι ο βασικότερος παράγοντας που προκάλεσε τον πόλεμο αυτόν ήταν η ηττημένη Γερμανία, επί της οποίας η Κοινωνία των Εθνών αδυνατούσε να επιβάλει τα προβλεπόμενα της Συνθήκης των Βερσαλλιών.
Αυτή την αδυναμία της Κοινωνίας των Εθνών προσπάθησαν οι νικητές του πολέμου να αντιμετωπίσουν με την απόφασή τους να ιδρύσουν τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών, αμέσως μετά το τέλος του πολέμου.
Ο ΟΗΕ, γνωστός και ως «Ηνωμένα Έθνη», ιδρύθηκε από 50 χώρες, με τις πέντε μεγάλες δυνάμεις-νικήτριες του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, τις ΗΠΑ, τη Βρετανία, τη Γαλλία, τη Σοβιετική Ένωση και την Κίνα, να καταλαμβάνουν τις πέντε θέσεις των μόνιμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας του οργανισμού με δικαίωμα αρνησικυρίας (βέτο).
Να σημειώσουμε ότι το Συμβούλιο Ασφαλείας έχει αποστολή τη διατήρηση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας και την εξουσία να αποφασίζει για σχετικά ζητήματα, εκδίδοντας ψηφίσματα, τα οποία αποτελούν μέρος του Διεθνούς Δικαίου. Το Συμβούλιο Ασφαλείας αντλεί τις αρμοδιότητές του από τον Καταστατικό Χάρτη, με συνέπεια να μην απαιτείται να λογοδοτεί στη Γενική Συνέλευση, ως καθαυτό εκτελεστικό όργανο του ΟΗΕ.
Ο ΟΗΕ και το Συμβούλιο Ασφαλείας, κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, που ακολούθησε τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, σε ένα διεθνές περιβάλλον όπου επικρατούσε ο διπολισμός, κατόρθωσαν να διαφυλάξουν την παγκόσμια ειρήνη από έναν μείζονα πόλεμο, που θα μπορούσε να μετατραπεί στον Γ΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Όμως, μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και τη σταδιακή πορεία προς έναν πολυπολικό κόσμο, ο ΟΗΕ και κυρίως το Σ.Α. δεν είναι σε θέση να διατηρήσουν την παγκόσμια τάξη, κυρίως λόγω της αδυναμίας των μόνιμων μελών του να ομονοήσουν για σοβαρά ζητήματα, κάνοντας υπερβολική χρήση του δικαιώματος της αρνησικυρίας, αποτρέποντας την έκδοση ψηφίσματος αντίθετου με τις θέσεις ή τα συμφέροντα κάθε χώρας που είναι μόνιμο μέλος.
Αυτή η κατάσταση είναι που οδήγησε τον γ.γ. του ΟΗΕ κ. Γκουτέρες, παρουσιάζοντας ενώπιον της Γενικής Συνέλευσης τις προτεραιότητές του για το 2024, να πει ότι «ο κόσμος μας εισέρχεται σε μια εποχή χάους», που απαιτεί κρίσιμες μεταρρυθμίσεις, αποδοκιμάζοντας τις πρωτοφανείς διαιρέσεις στο Συμβούλιο Ασφαλείας.
Είπε συγκεκριμένα ότι «κυβερνήσεις αγνοούν και υπονομεύουν τις ίδιες τις αρχές της πολυμέρειας, χωρίς καμιά ευθύνη. Το Συμβούλιο Ασφαλείας, κύριο εργαλείο για την παγκόσμια ειρήνη, βρίσκεται σε αδιέξοδο λόγω των γεωπολιτικών ρωγμών. […] Δεν είναι η πρώτη φορά που το Συμβούλιο είναι διχασμένο. Αλλά αυτή είναι η χειρότερη. Η τωρινή δυσλειτουργία είναι πιο βαθιά και πιο επικίνδυνη. […] Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, καλά εδραιωμένοι μηχανισμοί βοήθησαν στη διαχείριση των σχέσεων μεταξύ των υπερδυνάμεων. Όμως, στον σημερινό πολυπολικό κόσμο, τέτοιοι μηχανισμοί απουσιάζουν. Ο κόσμος μας εισέρχεται σε μια εποχή χάους».
Ο γ.γ. του ΟΗΕ μίλησε για ανάγκη μεταρρύθμισης του Σ.Α. του ΟΗΕ, κάτι στο οποίο αναφέρθηκε στις ομιλίες του στις δύο τελευταίες Γενικές Συνελεύσεις του ΟΗΕ ο πρόεδρος της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν, διεκδικώντας για την Τουρκία μια θέση μόνιμου μέλους στο νέο Συμβούλιο Ασφαλείας, για να εκπροσωπούνται ο «τουρκικός» και ο «μουσουλμανικός» κόσμος.
Αρέσκεται μάλιστα να δηλώνει ο Ερντογάν συχνά πυκνά, ασκώντας κριτική στο διεθνές σύστημα, ότι «ο κόσμος είναι πολύ μεγαλύτερος από τους πέντε», εννοώντας τα πέντε μόνιμα μέλη του Σ.Α. του ΟΗΕ.
Ο Ερντογάν έχει στρατηγική.
Η Ελλάδα έχει; Και, αν ναι, πώς σχεδιάζει να αντιμετωπίσει τη γειτονική χώρα σε περίπτωση που πετύχει τον στόχο της;
Με τη στρατηγική του -κατά τα άλλα συμπαθούς- κυρίου Σκέρτσου;
