Ζωτικής σημασίας η μείωση του ιδιωτικού χρέους

Του Ιωάννη Χατζηθεοδοσίου*

Το 2024 αρχίζει με μια σειρά από σημαντικές προκλήσεις για το σύνολο των μικρομεσαίων επιχειρήσεων της χώρας. Μία από τις σοβαρότερες, που επηρεάζει το παρόν αλλά και το μέλλον της επιχειρηματικότητας, είναι αναμφισβήτητα το μείζον πρόβλημα του ιδιωτικού χρέους. Δεν είναι υπερβολή να υποστηρίξει κάποιος ότι αποτελεί βραδυφλεγή βόμβα στα θεμέλια της ελληνικής οικονομίας. Ουσιαστικά οφείλεται στις συνεχείς πιέσεις που έχουν ασκηθεί σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά τα τελευταία χρόνια. Οικονομική κρίση και Μνημόνια, συνέπειες της πανδημίας, ενεργειακή κρίση και ακρίβεια, μεγάλη αύξηση των επιτοκίων δανεισμού.

Το αποτέλεσμα είναι το ιδιωτικό χρέος να έχει ξεπεράσει τα 260 δισ. ευρώ , με το μεγαλύτερο μέρος του να αφορά οφειλές σε Εφορία και Ταμεία. Είναι χαρακτηριστικό ότι, σύμφωνα με εκτιμήσεις, πάνω από 2.000.000 πολίτες αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο αναγκαστικών μέτρων είσπραξης, δηλαδή κατασχέσεων και πλειστηριασμών. Ένας από τους τρόπους αντιμετώπισης του προβλήματος ήταν οι ρυθμίσεις οφειλών, με τελευταία την αναβίωση των 120 δόσεων και τις νέες ρυθμίσεις των 36 ή 72 δόσεων. Όμως εξαιτίας των προϋποθέσεων που τέθηκαν ουσιαστικά έμεινε εκτός ρυθμίσεων η πλειονότητα των οφειλετών. Ανασταλτικός παράγοντας στη χρονικά τελευταία ρύθμιση ήταν ότι δεν συμπεριλήφθηκε το διάστημα της πανδημίας, ενώ η κατάσταση δυσκόλεψε και από τις συνεχείς ανόδους των επιτοκίων.

Για να μπορέσει μια μικρομεσαία επιχείρηση να αποπληρώσει υποχρεώσεις από το παρελθόν θα πρέπει να υπολογίζει σε αυξημένους τζίρους. Η κατάσταση όμως που επικρατεί στην αγορά τον τελευταίο χρόνο δεν αφήνει πολλά περιθώρια αισιοδοξίας. Αν συνυπολογίσουμε την ακρίβεια που έχει οδηγήσει σε μείωση της κατανάλωσης, την αύξηση του λειτουργικού κόστους των επιχειρήσεων και την έλλειψη ρευστότητας, καταλαβαίνουμε ότι οι ΜμΕ με δυσκολία ανταποκρίνονται στις καθημερινές τους υποχρεώσεις. Για να μπορέσουν να μπουν σε μια διαδικασία αποπληρωμής παλαιότερων οφειλών -και να φανούν συνεπείς- απαιτείται μια διαφορετική προσέγγιση στο πρόβλημα.

Ως επιμελητήριο έχουμε προτείνει να δοθεί η δυνατότητα στους οφειλέτες να αποπληρώσουν το σύνολο των χρεών τους μέσω μόνο μιας ρύθμισης, με πολλές δόσεις και με χαμηλότερα επιτόκια. Στην παρούσα φάση και με δεδομένα τα προβλήματα του επιχειρείν, δεν βλέπουμε να υπάρχει κάποια άλλη άμεση λύση.

Η Πολιτεία οφείλει να δει το θέμα με ιδιαίτερη προσοχή και κυρίως με ρεαλισμό. Η χώρα έχει ανάγκη τη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα. Αυτή δίνει θέσεις απασχόλησης και αυτή στηρίζει τα κρατικά έσοδα μέσω των φόρων. Το πρόβλημα του ιδιωτικού χρέους πρέπει να επιλυθεί το συντομότερο δυνατόν, έτσι ώστε να απαλλαγούμε όλοι από έναν βραχνά που αποτελεί και εμπόδιο στις αναπτυξιακές προοπτικές της οικονομίας μας.

*Πρόεδρος ΕΕΑ και επίτιμος διδάκτορας ΠΑ.ΠΕΙ.