Έχετε ξαναδεί εσείς στα παγκόσμια διπλωματικά χρονικά να υπογράφεται «Σύμφωνο Φιλίας και Καλής Γειτονίας» με ενεργό casus belli, σε περίπτωση που ένας εκ των συμβαλλομένων ασκήσει κυριαρχικό του δικαίωμα;
Του Γιώργου Χαρβαλιά
Άλλαξαν όντως πολλά πράγματα με την επίσκεψη Ερντογάν στην Ελλάδα. Μέχρι σήμερα ξέραμε τη διπλωματική σχολή Κυριάκου – ΕΛΙΑΜΕΠ, με επίσημο δόγμα τον κατευνασμό και την υποτέλεια. Όμως, αυτή ανήκει στο παρελθόν. Γιατί ο πρωθυπουργός μας πήγε σε άλλη σφαίρα: εγκαινίασε τη σχολή του διπλωματικού σουρεαλισμού. Και, υπό αυτή την έννοια, ναι, έχει λόγους να πανηγυρίζει.
Έχετε ξαναδεί εσείς στα παγκόσμια διπλωματικά χρονικά να υπογράφεται «Σύμφωνο Φιλίας και Καλής Γειτονίας» με ενεργό casus belli, δηλαδή απειλή πολέμου, σε περίπτωση που ένας εκ των συμβαλλομένων ασκήσει κυριαρχικό του δικαίωμα; Έχετε ξαναδεί διακήρυξη ειρηνικών σχέσεων, χωρίς καμία δεσμευτική ισχύ, ούτε καν σε επίπεδο «υποχρέωσης» για τους υπογράφοντες; Έχετε ξαναδεί υπουργό Εξωτερικών να υποκλίνεται σε ηγέτη εχθρικής χώρας, που τον φοβερίζει ότι θα έρθει βράδυ να δει μήπως έχει… ξεσκεπαστεί με κίνδυνο να κρυολογήσει;
Ε, όχι, λοιπόν, δεν τα έχετε ξαναδεί αυτά! Ίσως να σας θυμίζουν κάτι από την τελετή συνθηκολόγησης Φινλανδίας – Σοβιετικής Ένωσης τον Μάρτιο του 1940, όταν η ηττημένη Φινλανδία, έπειτα από ηρωικό πολεμικό αγώνα, αναγκάστηκε να εκχωρήσει το 25% του εδάφους της και να προσαρμόσει την εξωτερική της πολιτική στις επιταγές της νικήτριας υπερδύναμης. Ίσως οι τεμενάδες του κυρίου Γεραπετρίτη να σας θυμίζουν υποκλίσεις αυλικών με σαρίκια και κελεμπίες σε Μογγόλους στρατηλάτες, όπως ο Τζένγκις Χαν. Όμως, τέτοιες πρωτοτυπίες σε διπλωματικές διαπραγματεύσεις μεταξύ σύγχρονων κρατών, θεωρητικά κυρίαρχων και ανεξάρτητων, δεν έχουν ξαναϋπάρξει. Και υπό αυτή την έννοια, ο πρωθυπουργός δικαιούται ένα κάποιο βραβείο ευρεσιτεχνίας.
Επί της ουσίας τώρα: να υπογράφεις Σύμφωνο Φιλίας, έστω και κουρελόχαρτο, με ορθάνοιχτο το (επίσημο και απολύτως δεσμευτικό για την Τουρκία) casus belli, συνιστά ντε φάκτο απεμπόληση του κυριαρχικού δικαιώματος, η άσκηση του οποίου θα συνιστούσε «αιτία πολέμου». Εν προκειμένω, δηλαδή, η επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων στα 12 μίλια όχι μόνο στο Αιγαίο, αλλά και στην Κρήτη.
Πρώτο (αυτο)γκόλ, λοιπόν, από τα αποδυτήρια. Το δεύτερο γκολ έρχεται όταν προθυμοποιείσαι να διαφημίσεις διεθνώς τις αγαθές και ειρηνικές προθέσεις του εχθρού σου, που μέχρι πριν από μερικές εβδομάδες κομπορρημονούσε δημοσίως πως, αν δεν κάτσεις ήσυχος, θα σου φυτέψει έναν πύραυλο μακρού βεληνεκούς στην πρωτεύουσά σου!
Αν, παρ’ ελπίδα, κάτι στραβώσει με τον ίδιο αυτόν εχθρό, τις καλές προθέσεις του οποίου διαφημίζεις, και τολμήσεις να διαμαρτυρηθείς, πολύ δε περισσότερο να ζητήσεις αλληλεγγύη και κυρώσεις, άπαντες στη διεθνή κοινότητα, φίλοι, «σύμμαχοι» και αντίπαλοι, θα σε περάσουν (και δικαίως) για φρενοβλαβή, ο οποίος υποφέρει από σύνδρομο διπολικής διαταραχής.
Αυτό είναι εν ολίγοις το τίμημα όχι του κατευνασμού, αλλά της ουσιαστικής λεύκανσης ενός βουλιμικού και άκρως επιθετικού γείτονα, ο οποίος είχε την ευφυΐα να φορέσει προσωρινά τον μανδύα της λευκής περιστεράς, προκειμένου να εξυπηρετήσει άριστα συγκεκριμένες συγκυριακές επιδιώξεις.
Και, πιστέψτε με, χάρη σε αυτό το ανέξοδο σόου φιλειρηνικής διάθεσης ο Ερντογάν εξασφαλίζει πολλούς τακτικούς στόχους ταυτόχρονα. Αφενός αναθερμαίνει υπό νέες προϋποθέσεις το αίτημα για την παράδοση των ολοκαίνουργιων F-16 και τη συντήρηση των παλαιότερων. Για αυτό και ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, αμέσως μετά την οπερέτα ελληνοτουρκικής… αδελφοσύνης στην Αθήνα, έσπευσε να συναντήσει τον Αμερικανό ομόλογό του. Ποιος Αμερικανός γερουσιαστής θα διανοηθεί πλέον να μπλοκάρει την πώληση των μαχητικών αεροσκαφών, επικαλούμενος την απειλή εις βάρος της Ελλάδας, όταν κι αυτή η ίδια η απειλούμενη δηλώνει ότι τα βρήκε με τον εχθρό της, εγκαινιάζοντας κεφάλαιο ειρηνικής συνύπαρξης;
Η Τουρκία επίσης έχει πολύ συγκεκριμένα αιτήματα από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Προσδοκά αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης, πρόσθετη χρηματοδότηση για τον «ανασχετικό ρόλο» της στο Μεταναστευτικό και κατάργηση της βίζας για τους Τούρκους ταξιδιώτες σε ευρωπαϊκό έδαφος. Το τάιμινγκ του σόου διαλλακτικότητας Ερντογάν στην Αθήνα δεν ήταν καθόλου άσχετο και ως προς αυτές τις επιδιώξεις.
Στα μέσα του μήνα γίνεται ένα κρίσιμο ευρωπαϊκό συμβούλιο, όπου θα συζητηθούν αυτά ακριβώς τα τουρκικά αιτήματα. Και η Ελλάδα λειτούργησε σαν να είχε αναλάβει χρέη πληρωμένου δικηγόρου για λογαριασμό της Τουρκίας. Άνοιξε πιλοτικά το θέμα της βίζας με πεδίο… δράσης τα προς αποστρατιωτικοποίηση ελληνικά νησιά (ακόμη και το Καστελόριζο!), εξήρε τον δημιουργικό ρόλο της γείτονος στη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών, εξασφαλίζοντας πρόσθετη χρηματοδότηση για την Άγκυρα, και βεβαίως πρωτοστατεί πλέον, ως προαγωγός, στην εμβάθυνση της τελωνειακής ένωσης Τουρκίας – Ε.Ε.
Εν ολίγοις, μιλάμε για το απόλυτο σέρβις μετά… τεμενάδων στις επιθυμίες του «σουλτάνου». Το ερώτημα είναι βεβαίως αν ο κύριος Μητσοτάκης ψηφίστηκε για να εξυπηρετεί τις επιδιώξεις της Τουρκίας εις βάρος των εθνικών συμφερόντων της πατρίδας του και του λαού της, που δυστυχώς τον εξέλεξε…
