Η παπαγαλία ως τεχνική μάθησης και οι «φτυχιούχοι ανεπιστήμονες»…

Του Strange Attractor

Χρόνια τώρα ανάμεσα στις χίλιες δυο απορίες μου για την παράλογη καθημερινότητά μας, υπάρχουν και οι εξής δυο που με ταλανίζουν:

Πώς γίνεται και υπάρχουν πάμπολλοι πτυχιούχοι όντας ηλίθιοι και αδαείς και εξίσου πάμπολλοι πανέξυπνοι ενημερωμένοι συμπολίτες μας με μόνο εφόδιο ένα απολυτήριο λυκείου;

Έχω γνωρίσει ουκ ολίγους και των δυο κατηγοριών στις πολλές πλέον δεκαετίες που βρίσκομαι εν ζωή και ψάχνομαι διαρκώς.

Με ενδεικτικό παράδειγμα τα τηλεοπτικά παιχνίδια γνώσεων, όπου διάφοροι «φτυχιούχοι» αγνοούν βασικά πράγματα στην ιστορία, στην πολιτική, στη γεωγραφία, κλπ.

Χώρια οι κατά καιρούς συναναστροφές μου με «φτυχιούχους», φίλους, γνωστούς, συναδέλφους, πολλοί εκ των οποίων αγνοούν πράγματα που όμως θα έπρεπε (νομίζω) να είναι αυτονόητα.

Π.χ. συνάδελφός μου (αριστούχος πτυχιούχος παρακαλώ) προχθές σε χαλαρή κουβέντα αποκάλυψε πως δεν έχει καν ακουστά τον… Στουρνάρα! Και το χειρότερο; Πως δεν την ενδιαφέρει καν να ξέρει ποιος είναι. Ήξερε όμως τα πάντα για τον Αργυρό και την Τούνη!

Μια δεύτερη απορία μου είναι γιατί να υπάρχει αυτή η εκτεταμένη αδυναμία κατανόησης κειμένου, ειδικά στους νέους, κάτι που βλέπω και ζω καθημερινά στα σόσιαλ μύδια (που αποτελούν και τον καθρέφτη της σύγχρονης κοινωνίας μας) και όχι μόνο.

Όλα αυτά μου απαντήθηκαν, όταν ο 16χρονος γιος μου άρχισε εδώ και λίγο καιρό να προετοιμάζεται για τις εξετάσεις στο πανεπιστήμιο.

Και ενώ μέχρι πρότινος το αγαπημένο του μάθημα (και γενικά αντικείμενο) ήταν η ιστορία, έχοντας διαβάσει μπόλικα εξωσχολικά και εξειδικευμένα βιβλία, ξαφνικά τη σιχάθηκε. Όπως τη σιχαίνονται και πολλοί ακόμη μαθητές, με αποκορύφωμα να έχω διαβάσει κάπου (δε θυμάμαι που) πως οι «αρμόδιοι» σκέφτονται να την καταργήσουν ως σχολικό μάθημα!

Γιατί συνέβη αυτό, τουλάχιστον στον γιο μου;

Η απάντηση κατ’ εμέ είναι η παπαγαλία. Η υποχρεωτική αποστήθιση δηλαδή ανούσιων πληροφοριών και κυρίως ημερομηνιών.

Μια τεχνική μάθησης η οποία ως στόχο έχει τη μηχανική απομνημόνευση της εκπαιδευτικής ύλης, αντί της κριτικής κατανόησης και επεξεργασίας των εννοιών, έτσι ώστε να αποθηκευτούν πληροφορίες στον ανθρώπινο εγκέφαλο. 

Εξ ορισμού επομένως, η μηχανική μάθηση αποκλείει την κατανόηση και λειτουργεί αναποτελεσματικά στην εκμάθηση ενός θέματος σε βάθος και σε ανώτερο επίπεδο.

Με αποτέλεσμα (μεταξύ άλλων) τα παιδιά μας να σιχαίνονται ένα από τα πιο ενδιαφέροντα θέματα, ήτοι την ιστορία.

Μια τεχνική μάθησης λοιπόν, που ευδοκιμεί στη μπανανία μας και σε ελάχιστες άλλες χώρες όπως είναι η Τουρκία, η Ινδία, το Πακιστάν και η Μαλαισία…

Ομολογώ πως η υποχρεωτική αποστήθιση προκειμένου να πετύχει κάποιος στις εξετάσεις ήταν κάτι που δεν το γνώριζα, καθώς όταν εγώ ήμουν μαθητής αυτό δεν υπήρχε, ενώ και στα πανεπιστήμια που σπούδασα στον Καναδά, που ΔΕΝ είναι ιδιωτικά, η αποστήθιση απαγορευόταν διά ροπάλου!

Λίγη απλή λογική να έχει κάποιος, πόσο δε μάλλον οι μεγαλόσχημοι «αρμόδιοι» του υπουργείου Παιδείας, οι «ειδικοί» τρομάρα τους, θα καταλάβει πως η παπαγαλία καταστρέφει κυριολεκτικά τα παιδιά αφαιρώντας κάθε δημιουργική και απελευθερωμένη σκέψη.

Δεν τους επιτρέπει να σκεφτούν, να καταλάβουν και να συνδυάσουν πληροφορίες ώστε να τις επεξεργαστούν με κριτική ικανότητα. Τα παιδιά απλά αποθηκεύουν και αναπαράγουν πληροφορίες μηχανικά,  λειτουργώντας περισσότερο σαν άβουλες μηχανές αποστήθισης, σαν automatons,  παρά ως σκεπτόμενα άτομα.

Και όλα αυτά ήρθαν να δέσουν με τα πρόσφατα αποτελέσματα του διαγωνισμού PISA, όπου τα 15χρονα ελληνόπουλα πάτωσαν δια μίαν ακόμη φορά.

Συγκεκριμένα, φέτος είχαν τη χειρότερη μέση βαθμολογία που έχουν εμφανίσει σε όλα τα θέματα, από ποτέ!

Στην κατανόηση κειμένου, το 38% των παιδιών στην Ελλάδα κατατάσσεται στον πάτο, δηλαδή στη χαμηλότερη κατηγορία. Δε μπορούν να εντοπίσουν το κεντρικό νόημα ή να αντλήσουν πληροφορίες από κείμενα μεσαίου μεγέθους, ούτε να εξηγήσουν ή να αξιολογήσουν πτυχές κειμένων όταν τους ζητηθεί.

Παρ’ όλα αυτά, πολλά από τα παιδιά αυτά θα μπουν στο πανεπιστήμιο και θα διαπρέψουν, αποφοιτώντας ακόμη και με άριστα.

Πώς και γιατί;

Διότι πολύ απλά, και ηλίθιος να είναι κάποιος, μπορεί να έχει έμφυτη την ικανότητα της αποστήθισης, άσχετα αν δεν καταλαβαίνει γρι από αυτά που αποστηθίζει.

Ποιους βολεύει αυτό το άθλιο καθεστώς;

Πρόχειρα σκεπτόμενος θα έλεγα τους βαρεμένους και οκνηρούς εκπαιδευτικούς μας, που στην παπαγαλία βρίσκουν τη χαρά τους, χωρίς να χρειάζεται να «διδάξουν» πραγματικά, τους επιτήδειους πολιτικάντηδες που μας θέλουν πρόβατα για να τους δίνουμε 41%, τους δήθεν αρμόδιους «ειδικούς» παιδαγωγούς-συμβούλους που εισάγουν και στηρίζουν «εκπαιδευτικά» μέτρα με αντάλλαγμα μια αργομισθία, τα φροντιστήρια (μοναδικό φαινόμενο στη μπανανία μας) και τέλος τα δημόσια και δωρεάν δήθεν πανεπιστήμιά μας, που δέχονται και στη συνέχεια βγάζουν αγόγγυστα χιλιάδες «φτυχιούχους ανεπιστήμονες», πλην όμως αδαείς, κάθε χρόνο και κατά κόρον.

Αυτά και σε άλλα με υγεία…