Ας το καταλάβουμε, το ορθό, το φυσικό, το λογικό έχουν κατασχεθεί από τον καινούργιο αληθοφανή κύκλο του ανάποδου
Του Απόστολου Αποστόλου*
Κάτω από το νέο καθεστώς της συνήθειας, εκεί όπου συνηθίζουμε να βλέπουμε το έκτακτο σαν κανονικότητα, το απροσδόκητο σαν φυσικό, το παράδοξο σαν λογικό και το ανάποδο σαν ορθό, πώς μπορείς να ερμηνεύσεις το αίνιγμα της πολιτικής;
Έτσι και αλλιώς, η εποχή του πραγματικού μάς έχει αφήσει χρόνους, γιατί βρισκόμαστε στην εποχή των μεταμορφώσεων. Οι αριστεροί πολιτικοί μιλάνε για την «πληθυντική Αριστερά», ενώ κάποιοι δεξιοί αναφέρονται στην «πληθυντική ψήφο».
Παράλληλα, το εκλογικό σώμα γίνεται όλο και πιο σύνθετο και αυτό γιατί περνά μέσα από πολιτικές μόδες οι οποίες έχουν λεηλατήσει τη φαντασία του.
Πριν από κάποια χρόνια οι ψηφοφόροι ήταν ανεβασμένοι στην τραμπάλα που ζητούσαν από το ένα άκρο τολμηρές αλλαγές και από το άλλο άκρο μετριοπάθεια και σύνεση. Σήμερα οι ψηφοφόροι γοητεύονται από τον κλωνισμό της πολιτικής. Έτσι και αλλιώς, η πολιτική βιώνεται σήμερα ως μεταμφίεση, ως θεατρική υπερβολή, ως είδωλο σύνθεσης πολλών και διαφορετικών δεδομένων στα όρια μιας δυνητικής αδιαφορίας.
Κάποιοι αναλυτές ή πολιτειολόγοι εκτιμούσαν ότι ένα κόμμα, για να γίνει κόμμα εξουσίας, αρχικά θα έπρεπε να διαθέτει μια πρόταση η οποία θα εξελισσόταν σε κοινωνικό πρόγραμμα.
Σήμερα βλέπουμε ότι όσο πιο ασαφές
(η δημιουργική ασάφεια, όπως μας έλεγε ο κ. Βαρουφάκης) είναι ένα κόμμα τόσο περισσότερο διεκδικεί να γίνει κόμμα εξουσίας. Ο Ζαν Μποντριγιάρ έγραφε: «Το να είσαι ο εαυτός σου αποβαίνει μια εφήμερη επίδοση χωρίς επαύριο».
Εξάλλου, τα παραδείγματα για να στοιχηματίσεις με επιτυχία στο μέλλον σου μας έρχονται από τη διεθνή showbiz. Διαβάζουμε ότι η Beyonce εμφανίστηκε στο Hollywood με νέο χρώμα στο σώμα της. Πέτυχε να κάνει λεύκανση του δέρματος. Το στοίχημα για το μέλλον της, δηλαδή να γίνει είδωλο σύνθεσης, μπήκε σε εφαρμογή.
Κάπως έτσι γίνεται και με την πολιτική. Ζούμε σε μια πολιτική κουλτούρα ακτινοβόλησης των εννοιών, των ιδεολογιών, των αφηγήσεων τόσο μεγάλη που η πολιτική κουλτούρα γίνεται το αντίθετό της ως είδωλο σύνθεσης. Το ανάποδο τώρα πια βρίσκεται στο κέντρο, το οποίο με την εκούσια βεβαιότητά του έρχεται να γίνει μοιραίο.
Ας το καταλάβουμε, το ορθό, το φυσικό, το λογικό έχουν κατασχεθεί από τον καινούργιο αληθοφανή κύκλο του ανάποδου. Έχει αλλάξει το μοντέλο της πολιτικής παραγωγής, εξάλλου αυτό το βλέπουμε καιρό, τα κόμματα δεν διαθέτουν προγράμματα, αλλά επικαιροποιούν πελατειακές σχέσεις, δεν επενδύουν στην απασχόληση των πολιτών αλλά στην αεργία τους, που την ενισχύουν με τα επιδόματα (συνηθισμένη πολιτική της Ν.Δ.). Και το τραγικό είναι ότι οι αντιλήψεις αυτές έπαψαν να φαντάζουν αντιφατικές.
Είμαστε μέσα στην αυτοκινούμενη αντίληψη όπου όλα συναριθμούνται και πρέπει να δοκιμάσουμε την αντοχή μας στις ακρότητές τους.
Το τελευταίο περιστατικό μεταξύ Μητσοτάκη και Σούνακ μάς πάει επίσης σε μια νέα αντίληψη των πραγμάτων. Και, συγκεκριμένα, μας συμφιλιώνει με τις αποχρώσεις των απόψεων οι οποίες είναι χωρίς τιμές αλήθειας, αλλά διεκδικούν την «πολλαπλότητα – πληθυντικότητά» τους.
Ποιος είπε την αλήθεια τελικά; Ο κ. Μητσοτάκης ή ο κ. Σούνακ; Δεσμεύτηκε ο κ. Μητσοτάκης στον κ. Σούνακ να μη συζητήσει το θέμα των Γλυπτών του Παρθενώνα; Ήθελε ο κ. Σούνακ να δείξει στο συντηρητικό ακροατήριό του πόσο σκληρός είναι, ακυρώνοντας έτσι την προγραμματισμένη συνάντηση με τον Έλληνα πρωθυπουργό, γιατί εκείνος (δηλαδή ο Έλληνας πρωθυπουργός) αναφέρθηκε στα Γλυπτά του Παρθενώνα στο BBC;
Η αλήθεια πέρασε στο παρασκήνιο, δεν θα τη συναντήσουμε, αλλά θα παρακολουθήσουμε την τεθλασμένη ερμηνεία των πολιτικών.
Έτσι και αλλιώς οι πολιτικές συναντήσεις βασίζονται σε ατζέντα και προϋποθέτουν μια αποδοχή, εκ των υστέρων, ό,τι και να πουν οι πολιτικοί, κρίνονται ανακόλουθες.
Το γεγονός ότι πραγματοποιήθηκε λίγο μετά η συνάντηση των υπουργών των Εξωτερικών Γεραπετρίτη – Κάμερον δείχνει ότι οι πολιτικές διαφορές αποτελούν αντιστρεπτές αυταπάτες.
* Καθηγητής Πολιτικής και Κοινωνικής Φιλοσοφίας
