Μολονότι τα πάντα στη Βρετανία σημαδεύονται εδώ και δύο 24ωρα από το εθνικό πένθος για τον θάνατο της Βασίλισσας, ο οποίος κλείνει μιαν ιστορική περίοδο εβδομήντα ετών, η πραγματικά μεγάλη ανατροπή ήρθε στις αρχές της εβδομάδας, όταν η Ελισάβετ Β’ πρόλαβε να αναθέσει τον σχηματισμό κυβέρνησης στον 15ο πρωθυπουργό της βασιλείας της, τη νικήτρια της εσωκομματικής αναμέτρησης των Συντηρητικών, Λιζ Τρας, με τα παράτολμα “νεο-θατσερικά” σχέδια αναμόρφωσης της βρετανικής οικονομίας και κοινωνίας εν μέσω διεθνούς κρίσης.
Ως “φάλαγγα νέων προσώπων” χαρακτηρίζει το “Politico” τις επιλογές της νέας πρωθυπουργού της Βρετανίας για το υπουργικό συμβούλιο. Πηγαίνοντας παραπέρα και χωρίς τη διάθεση να ελαττώσει την επικριτική του διάθεση, πρώην σύμβουλος της Ντάουνινγκ Στριτ παρατηρεί πως η 47χρονη διάδοχος του Μπόρις Τζόνσον “θέτει ως προτεραιότητα την πίστη στην ίδια”.
Σημάδι ισχύος ή αδυναμίας; Πολλοί εγκαλούν τη νέα πρωθυπουργό για την απροθυμία της να συγκροτήσει ένα κυβερνητικό team που να εκπροσωπεί κάθε τάση των Τόρηδων, αφού το νέο υπουργικό συμβούλιο αποτελεί ένα κράμα οπαδών του απερχόμενου Τζόνσον και ιδεολογικών συνοδοιπόρων της Τρας με στενούς δεσμούς με νεοφιλελεύθερων πεποιθήσεων think tank. Άλλοι πάλι εστιάζουν στο ότι η πολιτικά ευέλικτη Τρας, που ξεκίνησε την ενασχόλησή της με πολιτική από τους Φιλελεύθερους Δημοκράτες, θέλει να γίνει η εκφραστής του ισχυρού ακόμη εντός των Συντηρητικών ρεύματος Τζόνσον, επιδιώκοντας έτσι να δημιουργήσει μια βάση οπαδών που θα της διασφαλίσει την απορρόφηση των όποιων εσωκομματικών κραδασμών.
Απαρέσκεια για την πολιτική επιδομάτων
Σε επίπεδο πραγματικής πολιτικής, οι προκλήσεις που έχει να διαχειριστεί η ένοικος της Ντάουνινγκ Στριτ δεν είναι λίγες. Η Τρας καλείται να τα καταφέρει σε μια σειρά αλληλοεπικαλυπτόμενων κρίσεων, από το μέγα ενεργειακό ζήτημα των ημερών μας και τις ευρύτερες επιπτώσεις της ρωσο-ουκρανικής σύρραξης έως την καταπολέμηση της ακρίβειας και τις εκκρεμότητες του Brexit.
Πρώτιστο μέλημα είναι αντικειμενικά η εκτίναξη του πληθωρισμού, με τις τιμές των καταναλωτικών προϊόντων να βρίσκονται σε υψηλό 40ετίας, ενώ πληθαίνουν οι προειδοποιήσεις για παρατεταμένη ύφεση.
Η Τρας δήλωσε τον περασμένο μήνα ότι τάσσεται υπέρ φορολογικών μειώσεων, αντί “παροχών”, για να βοηθήσει τους πολίτες με την κρίση του κόστους διαβίωσης, σε μια ρήση που απηχεί τη νεο-θατσερική της απέχθεια για κάθε είδους επιδοματική πολιτική προς τα λαϊκά στρώματα. Ωστόσο, η εποχή ενδείκνυται για ασκήσεις ισορροπίας ανάμεσα στο θατσερικό δόγμα για μικρότερο κράτος και φοροελαφρύνσεις στους πλούσιους και την ανάγκη για δημόσιες παρεμβάσεις εν μέσω της διογκούμενης κρίσης ακρίβειας στο κόστος διαβίωσης και την ενεργειακή κρίση – με τα δεδομένα κυριολεκτικά να τρομάζουν, καθώς προβλέψεις κάνουν λόγο για άλμα κατά 81% στο κόστος ενέργειας τον Οκτώβριο, που θα οδηγήσει τον ετήσιο λογαριασμό ενέργειας πάνω από τις 4.000 στερλίνες για τα νοικοκυριά, που καλούνται να πληρώσουν δέκα φορές περισσότερα χρήματα από ό,τι πλήρωναν μόλις ενάμιση χρόνο πριν.
“Σιδηρά” εντός και εκτός
Την κληρονομιά της Θάτσερ δείχνει πρόθυμη να ασπαστεί η Τρας και σε ό,τι αφορά την αντιμετώπιση των κινητοποιήσεων που έχουν δρομολογήσει τα συνδικάτα. Εργαζόμενοι στους σιδηροδρόμους, δικηγόροι, προσωπικό υγειονομικών υπηρεσιών και πανεπιστημιακοί απεργούν ή σχεδιάζουν κινητοποιήσεις, καθώς ο πληθωρισμός τροφοδοτεί αιτήματα για μισθολογικές αυξήσεις. Προκειμένου να αντιμετωπιστεί αυτή η αναταραχή, η Τρας έχει δηλώσει ότι θα προχωρήσει σε “σκληρές και αποφασιστικές ενέργειες” για να περιορίσει τις απεργιακές κινητοποιήσεις των συνδικάτων, ενώ δεν κρύβει την πρόθεσή της για τη θέσπιση αυστηρότερων κριτηρίων συμμετοχής σε αυτά.
Ούτε, όμως, σε αυτό το πεδίο προμηνύονται ευχάριστες εξελίξεις για τη νέα πρωθυπουργό. Αφενός η όξυνση των κοινωνικών αντιθέσεων και αφετέρου το γεγονός πως τα τελευταία χρόνια τα συνδικάτα να γίνονται και πάλι “της μόδας” δημιουργούν ένα καθ’ όλα δύσβατο έδαφος για τη νέα κυβέρνηση. Χαρακτηριστικό είναι πως το 2021 καταγράφηκε για τέταρτη συνεχόμενη χρονιά αύξηση των αριθμού μελών των συνδικαλιστικών ενώσεων. Το γεγονός της επανόδου ενός εργατικού κινήματος με ισχυρές αξιώσεις καταδεικνύεται και από τη διόλου τυχαία εμφάνιση του κινήματος “Δεν πληρώνω”, με το hashtag #DontPayUk, που προτρέπει τους καταναλωτές σε στάση πληρωμών στους λογαριασμούς ρεύματος και θέρμανσης.
Εμπιστοσύνη, όμως, δεν εμπνέει η Τρας ούτε στα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής. Ποιος δεν θυμάται, επί παραδείγματι, όταν στο ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία ανάγκασε τον Τζόνσον να τη χαλιναγωγήσει, αφού προέτρεπε τους Βρετανούς να πάνε να πολεμήσουν στο πλευρό των Ουκρανών. Eπιπλέον, αλησμόνητη παραμένει η απίθανη γκάφα της ενώπιον του Ρώσου υπουργού Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ, τον οποίο προέτρεψε να αποσύρει τα ρωσικά στρατεύματα από το… Ροστόφ, που είναι μέρος της ρωσικής επικράτειας, γεγονός που προφανώς η ίδια αγνοούσε.
Ευρω-ιρλανδικές περιπέτειες
Το κατόρθωμα, όμως, για το οποίο περηφανεύεται περισσότερο είναι το περίφημο νομοσχέδιο για τη Βόρεια Ιρλανδία, που προκάλεσε την οργή των Βρυξελλών και την απειλή κυρώσεων για αθέτηση της συμφωνίας του Brexit. Ως αποτέλεσμα των ενεργειών της Τρας, το φιλοβρετανικό Ενωτικό Κόμμα της Βόρειας Ιρλανδίας αρνείται ακόμη να επιτρέψει σχηματισμό τοπικής κυβέρνησης, αφού δεν νιώθει ότι το σχέδιο της κυβέρνησης στο Λονδίνο εξασφαλίζει την ουσιαστική ενότητα της περιοχής με τη Βρετανία. Επίσης, εξαιτίας του σχεδίου της Τρας, ένας χαμηλής έντασης εμπορικός πόλεμος έχει ξεσπάσει ανάμεσα σε Ευρωπαϊκή Ένωση και Βρετανία, φέρνοντας τις σχέσεις των δύο μερών στο χαμηλότερο σημείο που έχει υπάρξει ποτέ. Και υπάρχει πάντοτε και το σκωτικό “αγκάθι”, να απειλεί την ίδια την υπόσταση του Ηνωμένου Βασιλείου.
Πηγή: capital.gr
Πάντως όσοι προβλέπουν σύντομα ο μονάρχης του ΗΒ να αντικαθίσταται από… Σακελαροπούλου και Παπούλιες θα περιμένουν πολύ ακόμη. Εδώ ακόμα και η υπερλίμπεραλ Σουηδία (και Δανία και Νορβηγία κτλ) κρατάει τον αναχρονιστικό θεσμό και δεν τον αντικαθιστά με διακοσμητικούς συνταξιούχους πολιτικούς, όπως είναι ο κανόνας σχεδόν οπουδήποτε αλλού. Εκτός από το κύρος, το γκλίτερ και την προσέλκυση τουρισμού, έχεις και σε τακτά διαστήματα όλον τον πλανήτη να ασχολείται με τη νησί. Μια τα σκάνδαλα, μια οι γάμοι, μια τα διαζύγια, μια οι ενθρονίσεις και δε συμμαζεύεται. Αλήθεια πόσο παγκόσμιες διαστάσεις θα έπαιρνε ο θάνατος πχ του Προέδρου της Γερμανίας;