Πτώση ουκρανικού αεροσκάφους στην Καβάλα: Πολιτικό θρίλερ με μεγαλεμπόρους και λαθρεμπόρους όπλων, στη Σερβία

«Η πτώση του ουκρανικού αεροσκάφους στην Ελλάδα, που μετέφερε σερβικό πολεμικό υλικό, εγείρει πολλά ερωτήματα για τις πρακτικές διαφθοράς στην αμυντική βιομηχανία της Σερβίας και τις αδιαφανείς εξαγωγές οπλισμού», αναφέρει μερίδα των σερβικών ΜΜΕ

Για εμπλοκή του «εμπόρου όπλων», Σλόμπονταν Τέσιτς, χρηματοδότη του κυβερνώντος κόμματος της Σερβίας, εμπλεκόμενου σε σειρά πολιτικών σκανδάλων και ευρισκόμενου στη μαύρη λίστα των ΗΠΑ, κάνει λόγο μερίδα του σερβικού Τύπου, αναφερόμενη στην πτώση του ουκρανικού μεταφορικού αεροσκάφους κοντά στην Καβάλα. Το αεροσκάφος της ουκρανικής εταιρείας, Meridian, θα μετέφερε σερβικά πυρομαχικά, σύμφωνα με τους ισχυρισμούς του Βελιγραδίου, στο Μπαγκλαντές.

Ως γνωστόν, ο πρόεδρος της Σερβίας, Αλεξάνταρ Βούτσις, υπεραμύνθηκε των «νόμιμων» διαδικασιών που ακολούθησε η σερβική πλευρά ως προς την αποστολή του φορτίου. Βέβαια, το φορτίο τυπικώς μπορεί να συνοδευόταν από «νόμιμα χαρτιά». Ωστόσο, ακόμα δεν έχει τεκμηριωθεί με αδιάσειστα στοιχεία η «νομιμότητά» του, ενώ εκκρεμούν απαντήσεις και ως προς το εάν τελικός παραλήπτης θα ήταν το Μπαγκλαντές ή η Ουκρανία.

Τώρα, πάντως, τα σερβικά δημοσιεύματα, σύμφωνα με τα οποία ο Τέσιτς είναι χρηματοδότης του κυβερνώντος κόμματος, «εξηγούν» την πρεμούρα Βούτσιτς να παράσχει κάλυψη στη μεταφορά του φορτίου. Το οποίο, παρ’ ότι «επικίνδυνο» (dangerous goods), δεν δηλώθηκε στην Ελλάδα ως χώρα transit, με αποτέλεσμα διπλωματικές περιπλοκές μεταξύ Αθήνας – Βελιγραδίου.

Πτώση ουκρανικού αεροσκάφους: Κυβερνητικό αλαλούμ – Διπλωματικές κοκορομαχίες Αθήνας-Βελιγραδίου – Αδιευκρίνιστο εάν έριξαν πυρομαχικά στη θάλασσα 

Πολιτικό θρίλερ

Σε δημοσίευμά τους για την πτώση του αεροσκάφους, Antonov, οι δημοσιογράφοι, Ίβιτσα Πέτροβιτς (Ivica Petrovic) και Κένο Βέρσετς (Keno Versec),  κάνουν λόγο για πολιτικό θρίλερ, ενώ σημειώνουν ότι πίσω από την πώληση σερβικών πυρομαχικών στο Μπαγκλαντές, όπως υποστηρίζει το Βελιγράδι, φαίνεται ότι βρίσκεται ο Σλόμπονταν Τέσιτς (Slobodan Tesic), ένας από τους μεγαλύτερους εμπόρους όπλων των Βαλκανίων. Εις βάρος του οι ΗΠΑ έχουν επιβάλει κυρώσεις.

Το δυστύχημα προκάλεσε αναταράξεις στις διπλωματικές σχέσεις της Ελλάδας με τη Σερβία και την Ουκρανία. Κι’ αυτό διότι η Αθήνα, όπως φαίνεται, δεν γνώριζε τίποτε για τη μεταφορά του φορτίου. Έτσι, διαμαρτυρήθηκε και στις δύο χώρες.

Παράλληλα όμως το δυστύχημα κάνει τους πάντες να στρέψουν τα μάτια τους στη σερβική βιομηχανία όπλων και πυρομαχικών, που, λόγω φαινομένων διαφθοράς και παράνομων εξαγωγών, βρίσκεται συχνά στο επίκεντρο της αρνητικής δημοσιότητας.

Η Σερβία είναι ένας από τους μεγαλύτερους και σημαντικότερους παραγωγούς όπλων στην Κεντρική και Νοτιοανατολική Ευρώπη. Μάλιστα, η σχεδόν εξ ολοκλήρου κρατική πολεμική βιομηχανία της συνιστά σημαντικό κλάδο της οικονομίας της χώρας.

Σύμφωνα με το υπουργείο Άμυνας της Σερβίας, το 2020 οι εξαγωγές οπλισμού ανήλθαν σε περίπου 600 εκατ. δολάρια, με βασικούς πελάτες τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, την Κύπρο, τις ΗΠΑ, τη Βουλγαρία και τη Σαουδική Αραβία.

Όπως σημειώνει ο αναλυτής, Βούκ Βουκσάνοβιτς (Vuk Vuksanovic), του Κέντρου για την Πολιτική Ασφαλείας του Βελιγραδίου, η σερβική βιομηχανία εξοπλισμών έχει πελάτες σε όλο τον κόσμο, αρκεί μια χώρα να μην υπόκειται σε κυρώσεις του ΟΗΕ ή να μη μαίνεται σε αυτή ένοπλη σύρραξη.

Κανόνας τον οποίο ωστόσο η Σερβία δεν τηρεί πάντα. Για παράδειγμα, το 2019 έγινε γνωστό ότι σερβικά οπλικά συστήματα είχαν περιέλθει στην κατοχή ισλαμιστών στην Υεμένη. Το 2020, στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ βρέθηκαν σερβικά όπλα που είχαν πουληθεί στην Αρμενία.

«Μεγάλος χορηγός» της κυβέρνησης

Ο Σλόμπονταν Τέσιτς, του οποίου το όνομα εμφανίζεται συνεχώς σε υποθέσεις για παράνομο εμπόριο όπλων, με τις ΗΠΑ να τον έχουν χαρακτηρίσει ως «τον μεγαλύτερο έμπορο όπλων και πυρομαχικών των Βαλκανίων», υπόκειται σε αμερικανικές κυρώσεις.

Ο έμπορος όπλων θεωρείται ένας εκ των μεγαλύτερων χορηγών του κυβερνώντος κόμματος, SNS. Κάτι, πάντως, που διαψεύδει ο Σέρβος πρόεδρος, Αλεξάνταρ Βούτσιτς. Το όνομά του Τέσιτς, ωστόσο, έχει συνδεθεί με υποθέσεις διαφθοράς της κρατικής σερβικής βιομηχανίας όπλων.

Πάντως, κατά το σερβικό δημοσίευμα, δεν προκαλεί έκπληξη το ότι ο Τέσιτς εμπλέκεται στην υπόθεση του ουκρανικού αεροσκάφους, δεδομένου ότι φέρεται να βρίσκεται πίσω από την εταιρεία, Valir, η οποία επισήμως είναι υπεύθυνη για τη συγκεκριμένη συνδιαλλαγή με τα πυρομαχικά. Ο ίδιος, όμως, δεν έχει απαντήσει σε όσα του προσάπτονται.

Το ουκρανικό σενάριο

Στο μεταξύ, αναφέρεται στο δημοσίευμα, υπάρχουν υποψίες ότι το φορτίο του Antonov δεν προοριζόταν για το Μπαγκλαντές αλλά για την Ουκρανία, αν και τόσο ο υπουργός Άμυνας της Σερβίας, Στεφάνοβιτς, όσο και ο επικεφαλής της ουκρανικής εταιρείας, Meridian, διαψεύδουν κάτι τέτοιο.

Πάντως, ο πολιτικός αναλυτής, Βουκσάνοβιτς, θεωρεί την υπόθεση ως δείγμα της πολιτικής αμφιταλάντευσης της Σερβίας ανάμεσα στα διάφορα κέντρα εξουσίας. Κάτι τέτοιο, όπως λέει, θα σήμαινε ότι μεταφέρονται κρυφά πυρομαχικά στην Ουκρανία, προκειμένου η Σερβία να έχει την εύνοια της Δύσης. Ταυτόχρονα, όμως, κάνει παραχωρήσεις έναντι της Ρωσίας.

Το ερώτημα, λοιπόν, σύμφωνα με τον ίδιο, είναι αν αυτή η πολιτική αμφιταλάντευσης θα φτάσει κάποια στιγμή στα όριά της έχοντας προκαλέσει την οργή ενός από τα κέντρα εξουσίας που προσπαθεί να εξυπηρετήσει.