Ζητήματα Ελληνοτουρκικών σχέσεων

Του Πολύκαρπου Αδαμίδη

Η Σύνοδος του ΝΑΤΟ παρήλθε. Οι διαρροές των γειτόνων, αποδείχθηκαν πυροτεχνήματα. Ήταν φανερό ότι δεν τα εννοούσαν. Όπως και ότι συνειδητοποιούσαν, πως όποια τυχόν επιλογή θέματος για συζήτηση στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ, ειδικά μάλιστα περί δήθεν παραβιάσεων του Διεθνούς Δικαίου, δημιουργούσε ένα αρνητικό για τους ίδιους προηγούμενο. Το οποίο και θα έπρεπε να αντιμετωπίσουν. Πολύ μεγάλο το ρίσκο, για να το αναλάβει μια χώρα όπως η Τουρκία, που αρέσκεται στα εγγυημένα αποτελέσματα.

Από τη Μαδρίτη ωστόσο οι Τούρκοι δεν έφυγαν με άδεια χέρια. Υπέγραψαν μνημόνιο με Σουηδία και Φινλανδία, για να μην μπλοκάρουν την είσοδό τους στο ΝΑΤΟ. Αυτά ως προς τα φανερά γιατί όπως λέγεται υπάρχει και κρυφή ατζέντα. Αντανάκλασή της εμπεριέχεται και στο μνημόνιο με τους Φινλανδούς και τους Σουηδούς. Στα θέματα της άρσης του εμπάργκο εξαγωγής όπλων στην Τουρκία. Κι ενώ σε πρώτη ανάγνωση φαίνεται ότι η ρύθμιση, σε μια διμερή μάλιστα συμφωνία, αφορά μόνο τους συμβαλλόμενους, οι προεκτάσεις και τα συμφωνηθέντα δε φαίνεται να είναι τόσο αθώα. Προβληματίζουν και απαιτούν από πλευράς μας εγρήγορση.

Οι δύο χώρες συμφώνησαν μεταξύ άλλων να συνδράμουν και να διευκολύνουν την Τουρκία στο να συμμετάσχει ενεργά ως Τρίτη χώρα στις δράσεις του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Άμυνας (EDA). Και να αποκτήσει ουσιαστικά λόγο και ρόλο στην εκπόνηση και υλοποίηση των κοινών αμυντικών δράσεων των Κρατών Μελών του Οργανισμού. Εδώ ανακύπτουν τα ζητήματα τα δεοντολογικά και της ουσίας. Η Σουηδία και η Φινλανδία συμφώνησαν να διευκολύνουν μια Τρίτη χώρα, με επιθετικό προσανατολισμό και συμπεριφορά έναντι δύο κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της Ελλάδας δηλαδή και της Κύπρου. Η διευκόλυνση μάλιστα αυτή θα γίνει στο πλαίσιο ενός Οργανισμού και σε μια θεματική, όπως αυτή της Άμυνας, για την οποία η χώρα μας ‘ματώνει’ επί δεκαετίες, αφιερώνει δυσθεώρητο ποσοστό του προϋπολογισμού της και συνεισφέρει έργω στη φύλαξη των Κοινών Ευρωπαϊκών Συνόρων. Και δεν υπάρχει καν το πρόσχημα ότι οι δύο χώρες, συμμορφώθηκαν με μια υφιστάμενη κατάσταση, όπως είναι αυτή που αφορά το ΝΑΤΟ. Λογικά επίσης ακολουθεί και το ερώτημα, ως προς το τι είδους βοήθεια και διευκολύνσεις θα παράσχουν στην Τουρκία για να συμμετάσχει μέσω του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Άμυνας, στις κοινές αμυντικές δομές, δράσεις και προμήθειες. Θα φτάσουν μέχρι του σημείου να πιέσουν και να διαπραγματευτούν και να απειλήσουν να μπλοκάρουν τη συμμετοχή των ιδίων σε κοινά αμυντικά προγράμματα, εάν δε γίνει δεκτά σε αυτά ή σε άλλα της ίδιας θεματικής η Τουρκία; Είναι σίγουρα μια δέσμευση διπλωματικά άκομψη και προβληματική και ως προς την προοπτική υλοποίησής της υπονομευτική για την κοινή αμυντική πολιτική και τον ρόλο του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Άμυνας.

Η Σουηδία όμως και η Φινλανδία συμφώνησαν να άρουν και το εμπάργκο της εξαγωγής όπλων προς την Τουρκία. Την ίδια στιγμή, που ακούγονται φωνές για να διεκδικηθεί η επιβολή πλήρους εμπάργκο στις εξαγωγές όπλων στην Τουρκία.  Διακηρύξεις που αποπροσανατολίζουν ως προς τον συσχετισμό δυνάμεων και συνιστούν φενάκη όμοια με τη δήθεν διεθνή απομόνωση και την περικύκλωση της Τουρκίας. Δεδομένου ωστόσο ότι η Τουρκία χρησιμοποιεί οπλικά της συστήματα για τη διεξαγωγή επιχειρήσεων που παραβιάζουν το Δίκαιο του Πολέμου στη Βόρεια Συρία, ενώ σχετικές καταγγελίες υπάρχουν για εγκλήματα πολέμου που τελέσθηκαν με Τουρκικά όπλα στο Ναγκόρνο Καραμπάχ και την Αιθιοπία, πρέπει να εστιάσουμε στη συλλογή αποδείξεων και μαρτυρικών καταθέσεων. Έτσι θα στοιχειοθετήσουμε την ευθύνη της Τουρκίας ως φυσικής αυτουργού και συνεργού στην τέλεση αυτών των εγκλημάτων. Ανάλογη θα είναι και η ευθύνη όσων αποφασίζουν να χορηγήσουν στην Τουρκία όπλα. Είναι σίγουρο ότι θα κοπεί η όρεξη για την υπογραφή μνημονίων. Όπως και η διευθέτηση διμερών σχέσεων στις πλάτες άλλων.